ÖZET

Etkeni SARS-CoV-2 olan, ilk olarak Çin’in Wuhan kentinde Aralık ayının sonlarında, ateş, öksürük, nefes darlığı gibi belirtiler gelişen bir grup hastada yapılan araştırmalar sonucunda 13 Ocak 2020’de tanımlanmış ve neden olduğu hastalık COVID-19 olarak isimlendirilmiştir. Ölüm oranının yüksek olmasının nedenleri arasında en önemlisi COVID-19 enfeksiyonunun patogenezinin tam olarak açıklanamamış olması ve SARS-CoV-2’ye yönelik etkililiği ve güvenilirliği kanıtlanmış antiviral tedavinin henüz geliştirilememiş olmasıdır. Türkiye’de dahil olmak üzere pek çok ülkede hekimler tarafından COVID-19 hastaları için onaylanmamış ilaçlar, tedavi ve profilaksi amacıyla endikasyon dışı olarak kullanmaktadır. Şu anda ülkemizde dahil olmak üzere tüm dünyada henüz COVID-19 enfeksiyonu için kanıta dayalı, etkin ve güvenilir bir tedavi bulunmamaktadır. COVID-19’a ilişkin bilgilerimiz çok hızlı değişim göstermekte, hastalık patogenezini anladıkça yeni tedavi yaklaşımları tartışılmaktadır. COVID-19 döneminde yayınlanan makalelerin büyük çoğunluğu küçük vaka serilerden oluşmakta ve ciddi değerlendirmelerden geçmeden yayınlanmaktadır. Bu nedenle bu yazıda adı geçen ilaçların etkililiği ya da güvenliliği gibi konulara dikkatli yaklaşılmasında ve elde edilen verilerin değerlendirilmesinde bu konunun göz önünde bulundurulmasında fayda vardır. Ayrıca mevcut koşullarda iyi planlanmış geniş vaka serilerini içeren randomize kontrollü klinik çalışmaların yapılması önem arz etmektedir.