ÖZ
Amaç
Gelecekteki krizlerin doğru yönetimi, karşılaşılan sorunların öngörülmesi, etkilerinin azaltılması ve uygun önlemlerin alınabilmesi için pandemi döneminin doğru analiz edilmesi büyük önem taşmaktadır. Bu çalışmada, bir üçüncü basamak yetişkin acil servisine pandemi ve pandemi öncesi dönemlerde başvuran olguların karşılaştırılması amaçlanarak, sokağa çıkma yasakları ve benzeri kısıtlayıcı önlemlerin etkilerinin değerlendirilmesi hedeflenmiştir.
Yöntemler
“Pandemi dönemi” 11.03.2020 ile 11.03.2021 tarihleri arasındaki süre olarak tanımlanırken, “pandemi öncesi dönem” bir önceki yılın aynı tarih aralığını kapsamaktadır. Bu iki yıl içerisinde acil servise başvuran toplam 7137 adli olgu arasından örnekleme yöntemiyle seçilen 1000 (her dönemden 500) olgu incelenmiştir. Bu örneklem üzerinden, acil servise toplam başvuru sayıları ile adli olguların niteliği, sıklığı ve çeşitliliği karşılaştırılmıştır.
Bulgular
Pandemi döneminde yetişkin acil servise toplam başvurular pandemi öncesi döneme kıyasla %42,8 oranında azalmıştır. Adli olgular da azalmasına rağmen, toplam başvurular içindeki oranı %50’den fazla artış göstermiştir. Hastaneden kendi isteğiyle ayrılma oranı anlamlı şekilde azalmıştır (p<0,001). Pandemi sürecindeki tam gün sokağa çıkma yasakları sırasında günlük ortalama adli olgu sayısında, diğer tüm dönemlere kıyasla anlamlı bir düşüş saptanmıştır (p<0,001). Sokağa çıkma yasağının daha sık uygulandığı hafta sonlarında adli olgu sayısında azalma görülmüştür (p<0,046). Pandemi döneminde motosiklet kazalarına bağlı olarak trafik kazalarında artış gözlenmiştir (p<0,010).
Sonuç
Pandemi döneminde adli olgu başvurularına kıyasla acil servise yapılan toplam başvuruların sayısındaki belirgin düşüş, ve hastaneden kendi isteğiyle ayrılma davranışındaki azalma, olağan zamanlarda gereksiz yeşil alan başvurularının yüksekliğine işaret ediyor olabilir. Pandeminin sebep olduğu yaşam ve tüketim alışkanlıklarındaki değişiklikler, motosiklet kazaları gibi adli olguların sıklığını ve epidemiyolojik dağılımını da değiştirmiş olabilir.
